Đặc sắc Lễ hội Pút Tồng cụm xã Tả Phìn – Trung Chải – Ngũ Chỉ Sơn
Ngày 18/2 (tức mùng 9 tháng Giêng), cụm xã Tả Phìn - Trung Chải - Ngũ Chỉ Sơn tổ chức Lễ hội "Pút tồng" năm 2024, thu hút đông đảo nhân dân và du khách tham gia.
Đây là Lễ hội thờ cúng tưởng nhớ đến linh hồn tổ tiên của đồng bào dân tộc Dao đỏ sinh sống trên địa bàn thị xã Sa Pa.
Quang cảnh.
Ngay từ sáng sớm, người dân xã Tả Phìn đã chuẩn bị lễ cúng miếu gồm gà, lợn, rượu, gạo, hoa quả... để xin phép Thành Hoàng làng tổ chức lễ hội. Trong buổi sáng, các nghi lễ truyền thống của người Dao đỏ đã được tái hiện theo đúng với phong tục. Trong đó có nghi lễ Pút Tồng là nghi lễ quan trọng nhất trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của đồng bào Dao đỏ. Trong tiếng Dao, “pút” có nghĩa là nhảy, “tồng” có nghĩa là đồng. Pút tồng vừa là cách thức diễn xướng được thực hiện khi hành lễ và cũng có nghĩa là một nghi lễ thờ cúng tưởng nhớ đến linh hồn tổ tiên của người Dao đỏ. Sự ra đời của nghi lễ Pút tồng gắn với một số truyền thuyết về cuộc di cư của người Dao.
Phụ nữ người Dao đỏ thường chọn mặc bộ trang phục mới và đẹp nhất để tham gia Lễ hội.
Diễn trình lễ Pút tồng gồm 11 bước và hầu hết các nghi lễ cúng bái đều được thực hiện thông qua các động tác nhảy, múa. Các điệu nhảy được thực hiện nối tiếp nhau trong suốt tiến trình nghi lễ, phần cầu khấn hầu như được “gói ghém” vào các điệu nhảy. Trong khi múa, họ luôn miệng xưng tụng thần linh và các điệu múa được sử dụng như hình thức làm hài lòng thần linh, bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với tổ tiên, thần, thánh.
Tái hiện Lễ Pút Tồng
Tiếp theo những nghi lễ truyền thống đó là nghi lễ "Quả Tăng" hay còn gọi là nghi lễ cấp sắc của người Dao đỏ theo tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Dao, nghi lễ "Quả Tăng" là một thủ tục bắt buộc đối với người đàn ông. Chỉ những người được cấp sắc mới được coi là người đàn ông trưởng thành. Nếu chưa được cấp sắc, thì dù sống tới già vẫn bị coi là chưa trưởng thành.
Một nghi thức trong tái hiện Lễ cưới người Dao đỏ.
Đến với lễ hội bà con nhân dân và du khách không khỏi ngỡ ngàng và thích thú với những tiết mục văn nghệ đặc sắc đến từ Đội văn nghệ của 3 xã: Tả Phìn, Ngũ Chỉ Sơn, Trung Chải, trong đó Vũ điệu “Điệu Vạn Phù” mô phỏng tín ngưỡng đối với các cô dâu đồng bào dân tộc Dao trước khi bước vào nhà chồng làm lễ bái đường, thành hôn đã để lại ấn tượng tốt đẹp về văn hóa dân tộc Dao đối với du khách.
Tái hiện Lễ cấp sắc 3 đèn của người Dao đỏ.
Lễ hội Pút Tồng của người dân tộc Dao đỏ là dịp để quảng bá văn hóa, giữ gìn bản sắc truyền thống của dân tộc Dao đỏ Sa Pa. Những nét văn hóa truyền thống được bảo tồn và phát huy đã góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, dịch vụ tạ Tả Phìn nói riêng và du lịch cộng đồng của thị xã Sa Pa nói chung.
Tại lễ hội, du khách được tham quan, trải nghiệm các gian hàng trưng bày các Di sản văn hóa phi vật thể đồng bào dân tộc Dao đỏ; gian hàng ẩm thực...và theo dõi cuộc thi chữ Nôm Dao và hòa mình cùng với các trò chơi dân gian đặc sắc, cùng bà con nhân dân và du khách du xuân, đón Tết thêm nhiều ý nghĩa.