Cách đây 73 năm, sau khi Sa Pa được giải phóng, lực lượng vũ trang( LLVT) thị xã Sa Pa chính thức được thành lập (08/11/1950). Trải qua chặng đường đầy khó khăn, gian khổ nhưng rất vẻ vang, dưới sự lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng ủy - Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, của Thị ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thị xã, sự đùm bọc, giúp đỡ của Nhân dân các dân tộc trên địa bàn, LLVT Sa Pa đã vượt qua những khó khăn, gian khổ, lập nên những chiến công xuất sắc, góp phần vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Xây dựng  và bảo vệ quê hương,  Tổ quốc ngày một giàu đẹp.

 Ra đời trong phong trào đấu tranh cách mạng, giữa lúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược đang ở giai đoạn gay go, ác liệt, trong muôn vàn khó khăn, gian khổ, cơ sở vật chất thiếu thốn, vũ khí trang bị thô sơ, kinh nghiệm chiến đấu còn hạn chế, song được nhân dân các dân tộc thị xã hết lòng yêu thương, giúp đỡ, lực lượng vũ trang thị xã đã biết dựa vào dân vượt qua mọi khó khăn, thách thức, quyết tâm chiến đấu và chiến thắng mọi kẻ thù, thực sự trở thành lực lượng nòng cốt của chiến tranh nhân dân và phong trào “Toàn dân đánh giặc” ở địa phương. Đẩy mạnh chiến tranh du kích trong vùng địch tạm chiếm; tiêu hao tiêu diệt sinh lực địch, biến vùng  địch tạm chiếm trở thành căn cứ hậu phương của ta. Cùng nhân dân thị xã xây dựng các khu căn cứ kháng chiến tiêu biểu như căn cứ Mường Bo, Suối Thầu và Thanh Phú. Nhiều đơn vị du kích ra đời như đội du kích Mường Bo, đội du kích Sa Pa… đã tạo chỗ dựa vững chắc cho quần chúng nổi dậy phá tề trừ gian, lập lại chính quyền cách mạng ở cơ sở và phát triển lực lượng vũ trang tại chỗ.

Các đội dân quân, du kích (tiền thân của lực lượng vũ trang thị xã Sa Pa đã phối hợp cùng bộ đội chủ lực và lực lượng vũ trang tỉnh tham gia vào 4 chiến dịch lớn đó là: Chiến dịch Lao Hà, tháng 3 - 4/1949; chiến dịch Sông Thao, tháng 5 - 7/1949; chiến dịch Lê Hồng Phong I, tháng 3/1950; chiến dịch Lê Hồng Phong II, tháng 9 - 10/1950) đã góp công sức vào hàng trăm trận đánh lớn nhỏ, giải phóng nhiều vùng đất đai rộng lớn tiến tới giải phóng Lào Cai và giải phóng Sa Pa (1950).

Sau năm 1954, miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, miền Nam còn chịu sự kìm kẹp của đế quốc Mỹ và tay sai. Đáp lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch “Miền Nam là máu của máu Việt Nam, là thịt của thịt Việt Nam, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý ấy không bao giờ thay đổi”, lực lượng vũ trang và nhân dân các dân tộc thị xã tranh thủ thời cơ hòa bình, ra sức tăng gia sản xuất phát triển kinh tế đồng thời tăng cường củng cố lực lượng và thế trận quốc phòng toàn dân, huy động tối đa sức người, sức của cho miền Nam ruột thịt, hàng trăm con em đồng bào các dân tộc thị xã Sa Pa đã nô nức lên đường  tham gia vào hai tiểu đoàn Hoàng Liên Sơn I và Hoàng Liên Sơn II vào Nam đánh Mỹ, chia lửa cùng miền Nam ruột thịt. Hơn 20 năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, quân và dân Sa Pa đã tích cực đẩy mạnh phát triển kinh tế, xã hội, kết hợp củng cố quốc phòng, an ninh hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ truy quét phỉ (ngày 24/5/1970, Thào A Đỏa tên phỉ cuối cùng ở Sa Pa đã ra đầu thú), xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân vững chắc, ổn định sản xuất và đời sống. Kịp thời chi viện sức người, sức của cho miền Nam, đóng góp một phần không nhỏ vào cuộc tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, thị xã Sa Pa đã có hơn 1000 người trực tiếp tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu trên các chiến trường trong đó có hàng trăm người con ưu tú của nhân dân các dân tộc thị xã đã anh dũng hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều huân, huy chương, bằng khen, giấy khen các loại… Tháng 10/1991, tỉnh Lào Cai được tái lập, cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang thị xã Sa Pa đã luôn kề vai, sát cánh cùng nhân dân các dân tộc trong huyện ra sức xây dựng, phát triển kinh tế, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược “Xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Có được những chiến công và thành tích đó trước hết do có sự lãnh đạo của Đảng ủy - Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, của Thị ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thị xã, lực lượng vũ trang thị xã đã không ngừng trưởng thành, lớn mạnh, đủ sức xử trí giải quyết mọi tình huống xảy ra, không để bị động, bất ngờ.... 

Bước vào thời kỳ đổi mới, quán triệt sâu sắc đường lối quân sự của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên LLVT thị xã Sa Pa đã chủ động tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo và phối hợp chặt chẽ với các đơn vị đóng quân trên địa bàn, các cấp, các ngành, đoàn thể và nhân dân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ Quốc phòng, quân sự địa phương; xây dựng nền Quốc phòng toàn dân, thế trận Quốc phòng toàn dân gắn với thế trận An ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ thị xã ngày càng vững chắc...Công tác bồi dưỡng kiến thức Quốc phòng - An ninh cho cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân thường xuyên được quan tâm đổi mới về nội dung và hình thức. Công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ hàng năm đều hoàn thành 100% chỉ tiêu được giao. LLVT thị xã được xây dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao. Là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ PCTT-TKCN; phối hợp đảm bảo ANCT-TTATXH, góp phần xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh.

Thường trực HĐND thị xã động viên chiến sỹ mới.

 Cùng với thực hiện nhiệm vụ  Quốc phòng, quân sự địa phương, LLVT thị xã cũng thường xuyên quan tâm, chăm lo đến công tác chính sách hậu phương quân đội. Triển khai thực hiện tốt các Quyết định 47, 290, 142, 62, 49 của Thủ tướng Chính phủ về chế độ chính sách cho các đối tượng. Thực hiện nghiêm Pháp lệnh về người có công, chăm lo phụng dưỡng Mẹ Việt Nam Anh hùng, gia đình liệt sĩ neo đơn, xây dựng nhà tình nghĩa… góp phần nâng cao đời sống vật chất tinh thần của đối tượng thụ hưởng chính sách, bồi đắp xây dựng niềm tin của nhân dân đối với Đảng.

Không chỉ thực hiện chức năng đội quân chiến đấu, lực lượng vũ trang thị xã còn thực hiện tốt chức năng đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất. Chỉ tính từ năm 2000 đến nay, cán bộ chiến sỹ lực lượng vũ trang thị xã đã giúp dân trên 3000 ngày công làm đường giao thông nông thôn, trường học, trạm y tế, giúp dân củng cố, tu sửa nhà cửa, luôn là lực lượng nòng cốt, đi đầu trong giúp dân khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn. Hàng trăm lượt cán bộ, chiến sỹ được phân công đi xây dựng cơ sở đã thực hiện tốt 3 cùng “Cùng ăn, ở, cùng làm, cùng nói tiếng địa phương”, góp phần xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh. lực lượng vũ trang thị xã đã được cấp ủy, chính quyền địa các cấp và nhân dan các dân tộc trong thị xã thật sự tin yêu, quý trọng, bản chất truyền thống tốt đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” luôn được phát huy, lan tỏa trong lòng đồng bào các dân tộc Sa Pa.   

Lễ Giao quân năm 2023.

 Thực hiện phương châm “Cụ thể, thiết thực, hiệu quả”,  xây dựng LLVT ngày một vững mạnh, Ban CHQS thị xã cũng đã làm tốt công tác tham mưu, chỉ đạo các xã, phường làm tốt công tác phát triển đảng viên, xây dựng lực lượng, trong đó có lực lượng thường trực, dự bị động viên, dân quân tự vệ. Cụ thể từ năm 2022 đến nay, tỷ lệ lãnh đạo trong lực lượng thường trực đạt 85%; trong DQTV đạt 31,4%; DBĐV đạt 29,37. Hoàn thành 100% chương trình huấn luyện cho dân quân tự vệ…bảo đảm chất lượng, an toàn tuyệt đối về người và trang thiết bị, vũ khí.

 Tham quan trưng bầy học cụ năm 2023.

 Với những thành tích to lớn đó, nhiều năm liền LLVT thị xã Sa Pa được Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 2, UBND tỉnh,  thị xã Sa Pa tặng Cờ thi đua xuất sắc, Bằng khen, Giấy khen và hàng nghìn tập thể, cá nhân được tặng thưởng Huân, Huy chương các loại.

Năm 2023 và những năm tiếp theo, tình hình thế giới, khu vực, trong nước tiếp tục có những diễn biến phức tạp, khó lường, chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch tiếp tục lợi dụng vấn đề: chống khủng bố, dân tộc, tôn giáo, nhân quyền... ráo riết thực hiện "Chiến lược an ninh quốc gia mới" dựa vào sức mạnh quân sự để gây sức ép về kinh tế, chính trị, từng bước can thiệp vào công việc nội bộ và an ninh, chủ quyền của nhiều quốc gia độc lập. Tình hình trên đang đặt ra cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta nói chung và Đảng bộ, chính quyền, nhân dân và LLVT thị xã Sa Pa nói riêng những yêu cầu mới hết sức nặng nề, cấp bách. Do đó cán bộ, chiến sĩ LLVT thị xã Sa Pa cần phải thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, phổ biến giáo dục pháp luật gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng chỉnh đốn Đảng, Nghị quyết 28 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về "Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới", ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự chuyển hóa", "tự diễn biến". Phát huy tinh thần tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong đảng bộ. Duy trì nghiêm các quy định về xây dựng nền nếp chính quy, chấp hành kỷ luật; kết hợp chặt chẽ công tác tư tưởng với công tác tổ chức, cán bộ và chính sách. Tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền giữ vững ANCT-TTATXH. Làm tốt công tác PCTT-TKCN; tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu góp phần củng cố, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.  Phát huy truyền thống cách mạng 73 năm xây dựng và trưởng thành, tin tưởng rằng, LLVT thị xã Sa Pa sẽ tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng của quê hương văn hóa, anh hùng, nông thôn mới, đoàn kết, chủ động, sáng tạo, quyết tâm hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao xây dựng nền Quốc phòng toàn dân, thế trận Quốc phòng toàn dân gắn với thế trận An ninh nhân dân, xây dựng khu vực phòng thủ thị xã ngày càng vững chắc, góp phần xây dựng quê hương giàu về kinh tế, vững về chính trị, mạnh về quốc phòng-an ninh.